Chrapowo (d. Hohengrappe)
Sołectwo: Chrapowo
Aktualna liczba mieszkańców - 315
Historia
Chropawo jest wsią o średniowiecznej metryce; pierwsza wzmianka pochodzi z Landbucha nowomarchijskiego margrabiego Ludwiga z 1320 r. i mówi o wsi "Grapow" - lenno rodu von Witte (Albus). Kolejnymi właścicielami wsi byli von Parrisowie, Billerbeckowie, od 1564 r. także von Ewaldowie. W latach 1718-19 klasyfikacja gruntów podaje aż siedmiu właścicieli gruntów. gruntów 1840 r. Chropawo wymienione było wśród posiadłości mieszczańskich, należało do Friedricha Kuhna i liczyło 750 ha. Folwark w Chrapowie powstał przypuszczalnie na pocz. XIX w., w latach 50-tych powstał dwór i założenie parkowe. W 1919 r. wieś liczyła 320 mieszkańców; od 1929 do końca wojny światowej właścicielem majątku był Heinrich von Beyme (899 ha). Największe gospodarstwa chłopskie liczyły po 23 ha. W 1929 r. we wsi założono straż pożarną.
Po wojnie majątek został upaństwowiony; w 1947 w ramach prowadzonej akcji uwłaszczeniowej osadników powiecie myśliborskim, majątek rozparcelowano. W dworze do lat 70-tych działała szkoła podstawowa, później obiekt rozebrano.
Układ przestrzenny i zabudowa
Pierwotny układ przestrzenny wsi trudny do odtworzenia, przypuszczalnie mogła to być wieś ulicowo-placowa. Materiał kartograficzny z 1891 r. obrazuje wieś ulicową z dużym założeniem folwarcznym w formie zamkniętego czworoboku (w zachodniej części wsi) oraz założeniem rezydencyjno-parkowym. W części centralnej na wyniesieniu terenu ulokowany XIII-wieczny kościół (kościół przyległym cmentarzem) pełniący rolę dominanty. Zabudowa chłopska rozmieszczona nierównomiernie po obu stronach drogi, zagrody w pełnym oddaleniu od siebie, przeważnie 3-budynkowe. Na SW od wsi przy drodze polnej ulokowany był wiatrak. Mapa z 1934 r. dokumentuje istotne zmiany. Przeobrażeniu uległ folwark: wyburzono wielkokubaturowe obiekty po północnej stronie drogi, powiększono założenie parkowe. Nastąpiły istotne zmiany w zabudowie wsi.
Ok. 1929 r. wprowadzono nowy typ zagród: mały budynek mieszkalny, posadowiony szczytowo do drogi parterowym łącznikiem prowadzącym do budynku gospodarczego głębi siedliska i dużą szkieletową odeskowana stodołą. Taki sam typ zagród występuje w przysiółku na SE oraz przy drodze w kierunku wschodnim i zachodnim. Dzięki tym zmianą wieś stała się wielodrożnicową. Brak wiatraka na mapie.
Współcześnie Chrapowo charakteryzuje się układem przestrzennym analogicznym do tego z 1934 r. Daleko posuniętej dekompozycji uległo pierwotne podwórze folwarczne, pozostały jedynie 3 kamienne obiekty zaadoptowane w większości na cele mieszkalne (nowe przekrycia, tynki), zdewaloryzowane i częściowo opuszczone. W latach 70-tych wyburzono dwór, z drugiego podwórza folwarcznego zostały jedynie dwa obiekty stodolno-inwentarskie. Zabudowania chłopskie pochodzą z końca lat 20-tych, zachowane (w większości) stodoły drewniane.