Bolewice (d. Barfelde)
Sołectwo: Bolewice

Aktualna liczba mieszkańców - 214

Strona Internetowa Sołectwa - www.bolewice.pl

Historia

Wieś wzmiankowana w źródłach po raz pierwszy w roku 1337; stanowiła wówczas lenno rycerskiego rodu Hebr.. Część ziem należała najpewniej do klasztoru Cysterek w Pełczycach. W XV w. właścicielami Bolewic byli Dietertowie (Dieterowie?) a od schyłku tegoż stulecia ród v. Waldów, który - w 1537 r. - przejął majątek klasztorny. Dobra v. Waldowów w 1723 r. (1728 ?) zostały wykupione i włączone w skład domeny królewskiej. Od ok. poł. XV w. istniał w Bolewicach kościół. 2 poł. XIX w. była to stosunkowo duża wieś z 18 gospodarstwami chłopskimi i 3 zagrodniczymi; ponadto zamieszkiwały tu 4 rodziny chałupnicze, 19 komorników kowal. W Bolewicach istniał niewielki (ok.100 ha) folwark domenalny, ale była to przede wszystkim bogata wieś chłopska. W końcu XIX w. na obrzeżu wsi stał wiatrak, co potwierdza źródło kartograficzne; w tym mniej więcej czasie założono drugi cmentarz. W 1926 r. Bolewice miały 388 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś rolników indywidualnych.

Układ przestrzenny i zabudowa

Bolewice są zwartą ulicówką, założoną na osi NE-SW. Układ przestrzenny wsi pozostaje praktycznie identyczny jak udokumentowany na mapie z 1892 r. W centrum, po południowej stronie drogi usytuowany jest kościół cmentarzem; za nim - w głębi - teren dawnego folwarku i parku. Na północ od kościoła odchodzi droga do XIX-wiecznego cmentarza; w miejscu rozwidlenia niewielki, trójkątny placyk. Główna droga wytyczona swobodnie, częściowo obsadzona. Po obu jej stronach zwarta zabudowa zagrodowa. Zagrody przeważnie kilkubudynkowe, typowe dla pełnorolnych gospodarstw chłopskich (część dekomponowana w skutek wyburzeń). Budynki pochodzą z okresu od 3 ćw. XIX w. do lat 20/30 XX w.; udział zabudowy powstałej po 1945 r. dość znaczy. Dominują obiekty murowane mieszkalne przeważnie tynkowane, gospodarcze z czerwonej cegły. Najstarsze budynki mają konstrukcje ryglową ( w większości są przebudowane w różnym stopniu).

Główne elementy strukturalne

- kościół z przykościelnym cmentarzem. Świątynia późnośredniowieczna, przebudowana w XX w. z wyniosłą wieżą, stanowiącą akcent wysokościowy w krajobrazie wsi. Z dawnego kamiennego ogrodzenia pozostały jedynie dwie bramki, pochodzące być może z czasu budowy świątyni. Nekropolia zlikwidowana, zachowała się zieleń wysoka (głównie nasadzenia obrzeżne).
- Dawny zespół dworski, który po 1945 r. uległ głębokiej destrukcji. Pozostała skromna parterowa rezydencja (obecnie zamieszkana przez kilka rodzin) i resztki parku wokół jeziorka. Układ folwarku zatarty, budynki w większości powojenne; starsze gruntownie przebudowane. Wartościowym elementem jest oryginalna trafostacja przykryta dzwonowatym dachem.
- Dominująca, ulicowa część wsi wyróżnia się znacznym nasyceniem zabudową o walorach zabytkowych kulturowych. Budynki mieszkalne usytuowane przeważnie kalenicowo, na froncie działek siedliskowych. Niektóre zachowały dawną stolarkę okienną i drzwiową a także detal architektoniczny. Wiele obiektów gospodarczych charakteryzuje się staranną formą i ozdobnym detalem. Na tle zabudowy murowanej wyróżnia się bardzo cenna chałupa ryglowa, kilka budynków ryglowych ma obecnie konstrukcję ukrytą pod tynkiem.
- XIX-wieczny cmentarz (czynny), założony na północ od ulicy wiejskiej.